15 Mart 2012 Perşembe

Thermopylae Geçidi Savaşı ( Sparta ve Persler )

Babası Darius'un, Büyük İskender tarafından mağlup edilişinden sonra intikam arzusunda olan Xerxes, o zamana kadar tarihin görmediği büyüklükteki ordusuyla önce Yunanistan, yapabilirse daha sonra Avrupa'yı istila etmeyi planlıyordu,Trakya üzerinden gelen dev Pers ordusu güney Yunanistan'a ilerleyebilmek için Thermopylae geçidi denilen dar koridordan geçmek durumundaydı,tarihteki en ünlü çarpışmalardan birinin yaşanacağı bu yer hakkında az sonra daha coğrafi bilgiler vereceğim,


Zamanın Yunanistanı merkezi bir otorite bulunmayan şehir devletlerine(polis) ayrılmıştı, çoğunlukla birlik olmak yerine birbirleriyle savaşan bu polisler arasından en güçlüleri Atina, Sparta ve Corinth'di, istiladan önce birleşmeyen bu küçük devletcikler, ancak bıçak kemiğe dayandığında birleştiler ki bu da Leonidas için çok geç oldu.


Perslerin istilasının Spartalıların dini bayramı olan Carneia ya denk gelmesi şanssızlık mıdır yoksa planlı mı bilinmez, fakat carneia zamanı savaşması dinen yasak olan Sparta çok zor durumda kaldı. Sparta'nın başındaki 2 eş zamanlı kraldan biri olan Leonidas pers ordusu hakkındaki abartılı rakamları duyunca (1 milyon olduğu söyleniyordu ama o zamanın teknolojisiyle o büyüklükte bir ordunun lojistik desteği çok zor hatta imkansızdır, en optimist bilim adamları Perslerin sayısının 100 bin civarında olduğunu söyler) ,Carneia bitene kadar onları oyalayabileceği bir plan düşündü, Thermopylae geçidine tekrar dönelim.


Thermopylae geçidi dağların arasındaki bir tünelden ibaretti, güneye inebilmek için tek yol olduğu bilinirdi(dağların üstünden geçidin arka kısmına açılan gizli bir patika hariç). Leonidas'ın planı Pers ordusunu bu dar tünelin ağzında karşılamak, böylece kanatlardan sarılma ihtimalini sıfıra indirmekti. Ön cepheden saldırılarak yenilmesi neredeyse imkansız olan askerlerini yenmenin en basit yolunun  kanatlardan ya da arkadan dolaşılarak saldırılması olduğunu biliyordu. Bu dar geçitte hem bunun önüne geçecek hem de yorulan askerlerini dinlenmiş olanlarla yer değiştirebilecekti.

Carneia zamanı ordunun savaşa gitmesi yasak olduğundan, zamanın Sparta parlementosuna(malum antik Yunanistan, demokrasinin doğduğu yer) kuzeye gezmeye gittiğini söyleyerek yanına koruma olarak 300 asker aldı. Yola çıkan 300 asker'in her birinin farklı ailelerden olmasını istedi zira çoğunun geri dönemeyeceğini biliyordu. Leonidas ve askerlerinin her biri bunu bilerek ve kabul ederek yola çıktılar.




Geçide Perslerden önce mevzilendiler ve tamda Leonidas'ın düşündüğü gibi perslerin sayısal üstünlüklerinin önemi yoktu artık, hırçın dalgaların sağlam kayaları yerinden oynatamaması gibi akın akın,dalga dalga saldıran Perslilerde Sparta kalkanlarına çarpıp dağılıyordu, ta ki Ephialtes isimli bir yunan, altın karşılığında dağlardaki gizli patikayı perslere gösterene kadar.

Varsayımlar üzerine tarih yapılmaz, Ephialtes bunu yapmasaydı ne olacağını bilemeyiz, belki de Leonidas kazanacaktı ama bildiğimiz bir şey var ki, Leonidas ve 300 askerinin ölümü bütün Yunanistanı birleştirdi, Persler 300 kişi karşısında neredeyse ordularının yarısını yitirdi, o kadar kayıp verdiler ki askerlerin morali bozuldu ve sonuç olarak istila başarısız oldu.